1-12-17 کلیات

عایق‌کاری لوله‌‌‌های مدفون و توکار فولادی به دو روش زیر امکان‌پذیر است:

عایق‌کاری سرد (نوار پیچی) که عبارتست از عایق‌کاری لوله‌‌ها با استفاده از نوار‌های چسب دار و پرایمر مخصوص لوله.

عایف کارى گرم (عایفکارى با قیر) که عبارتست از عایق‌کارى لوله‌‌ها با استفاده از قیر مذاب و الیاف یشم شیشه و پرایمر مربوطه.

تبصره: استفاده از سایر پوشش‌ها اعم از سرد یا ګرم از جمله سایر انواع نوار، پوشش‌های اپوکسی دوجزئی، پوشش‌‌های پلی یورتان دو جزئی صد در صد جامد (پوشش‌های سرد) و قیر اصلاح شده، پلی اتیلن سه لایه و اپوکسی پودر (پوشش‌های گرم ) در صورت مطابقت با استانداردهاى شرکت ملی گاز و مقررات این مبحث بلامانع خواهد بود.

2-12-17 اقدامات اولیه قبل از عایقکارى

قبل از اقدام به عایقکاری لوله‌‌ها باید اقدامات اولیه زیر در مورد آن‌ها به عمل آید

١٧-١٢-٢-١ بازرسی ظاهری لوله‌ها از نظر آلودگی به چربی‌ها

هر نوع آلودگی لوله‌‌ها په مواد چرب از قبیل گریس، مواد هیدروکربنی و چربی‌ها باید با استفاده از حلال‌های مناسب از جمله بنزین بدون سرب و یا تولوئن کاملا تمیز گردد و سپس با آب بدون املاح (در حد آب آشامیدنی) شسته شود.

١٧-١٢-٢-٢ بازرسى لوله‌‌ها از نظر وجود عیوب مکانیکى

کلیه لوله‌‌ها قبل از زنگ زدایی و تمیز کارى باید مورد بازرسى قرار گیرند و در صورت مشاهده هرگونه عیب مکانیکی از قبیل شیار، فرورفتگی، خراش، دو پهنی، صدمات وارده به سر لوله و حفره‌‌‌های خوردگی کنار گذاره شوند تا به وسیله دستگاه نظارت بر طبق استانداردهاى API-5L و (2)001-IGS-M-PL مورد ارزیابی قرار گرفته و تعیین تکلیف شوند.

١٧-١٢-٢-٣ بازرسى لوله‌‌ها از نظر خشک بودن

لولە‌ها قبل از زنگزدائی و تمیز کاری باید کاملا خشک باشند. در صورت وجود شبنم صبحگاهی بر روی سطح لوله و یا در صورتیکه دماى محیط کمتر از ۵+ درجه سلسیوس باشد، باید لوله‌‌ها را با استفاده از مشعل گاز تا دماى ٣٠+ درجه سلسیوس پیش گرم نمود.

3-12-17 زنگ‌زدائی و تمیزکارى لوله‌ها

پس از بازرسی از لوله‌‌ها، باید به وسیله مواد ساینده از قبیل شن و یا ذرات فولادی شات وکریت و به روش سندبلاست یا شات بلاست، لوله‌ها را زنگ‌زدائی و تمیز کاری و لایه زنگ یا اکسید تشکیل شده بر روى سطح لوله را کاملا بر طرف نمود.

در زنگ‌زدائی و تمیز کارى لوله‌‌ها به منظور جلوگیرى از عوارض استفاده از شن در روش سند بلاست استفاده از ذرات سرباره مس یا "مسباره" ارجحیت دارد.

میزان تمییزى سطح لوله‌‌ها باید بر طبق استاندارد 1-8501 ISO ودرجه تمیزى آن برابر بادرجه 2.5 SA باشد.

میزان زبرى سطح لوله‌‌ها باید بر طبق استاندارد 2-8503 ISO ومقدار زبرى آن بین ٥٠ الى ١٠٠ میکرون باشد.

لوله‌‌‌های زنگ‌زدائی و تمیز شده باید تا پایان روز کاری پرایمر زنی و یا عایق‌کارى شوند، در غیر اینصورت لوله‌‌ها باید مجدداً زنگ‌زدائی و تمیز کارى شوند. در مناطق ساحلى و یا نقاطى که رطوبت نسبى بالاى ٨٠٪ باشد، لوله‌‌‌های زنگزدایی و تمیزکاری شدہ باید حداکثر پس از دو ساعت پرایمر زنی و یا عایقکارى شوند.

4-12-17 عایقکارى سرد لوله‌‌ها (نوارییچى)

عایقکاری سرد باید با استفاده از نوار‌های چسب دار مخصوص عایقکارى لوله انجام شود، به این ترتیب که پس از پرایمر زنی، باید لوله‌ها را در دو لایه شامل نوار زیر و نوار رو نوار پیچی نمود. در نوارییچی سرد لوله‌‌ها باید از نوار مخصوص سرجوش به عنوان نوار زیر، پرایمر مخصوص نوار سرجوش به عنوان پرایمر به علاوه نوار رو استفاده شود.

تبصره: استفاده از عایق‌‌های سرد دیگر از جمله سایر انواع نوار، اپوکسی‌های دو جزئی و پلی یورتان‌های دو جزئی صد در صد خالص در صورت مطابقت با استانداردهاى شرکت ملى گاز و مقررات این مبحث با نظر دستگاه نظارت بلامانع است.

در تهیه نوار و پرایمر باید دقت شود که نوار و پرایمر ساخت یک سازندە و قابل انطباق باشند. استفاده از نوار و پرایمر کە ساخت سازندگان متفاوت باشند مجاز نمی‌باشد.

عایق‌کاری سرد باید در کارگاه و در محل سرپوشیده انجام شود. در صورتیکه به هر علت عایقکاری سرد در کارگاه‌‌های سرپوشیدە امکان‌پذیر نباشد، باید از انجام عایق‌کاری در هوای بارانی، مە سنگین، کرد و غبار و در دمای زیر ۵ درجه سلسیوس خودداری شود.

١٧-١٢-4-١ پرایمر زنى

پرایمر زنی باید حتی‌الامکان بلافاصله پس از زنگ‌زدائی و تمیزکارى لوله‌‌ها انجام شود. در صورت لزوم باید ګرد و غبار سطح لوله به وسیله هوای فشرده زدوده شود.

پرایمر تا قبل از مصرف باید در بسته‌بندی اولیه نگهداری شود. قبل از باز کردن درب قوطی پرایمر براى مصرفه باید ظرف را به قدر کافی تکان داد و در صورت بزرگ بودن ظرف باید آن را بقدر کافی غلتاند تا مواد تەنشین شده پرایمر کاملا مخلوط شود. پس از استفاده از پرایمر باید بلافاصله درب ظرف را محکم نمود تا مواد فرار آن تبخیر نشود.

پرایمر زنی لوله‌‌ها در هوای بارانی، مه سنگین، گرد و غبار و طوفان و در دمای زیر ۵+ درجه سلسوس مجاز نمی‌باشد. در صورت وجود شبنم صبحگاهی باید سطح لوله را کاملاً خشک نمود.

پرایمر زنی باید به وسیله قلم مو، غلطک و یا دستگاه اسیری انجام شود. پرایمر زنی باید به صورتی انجام شود که پس از خشک شدن ضخامت آن یکسان باشد و نقاط کمرنگ و یا پرایمر نخورده باقی نمانده باشد.

قبل از شروع نوار پیچی، پرایمر باید حشک شده باشد به نحوی که اثر انگشت روی آن باقی نماند. در مورد زمان خشک شدن پرایمر باید توصیه سازنده آن مورد توجه قرار گیرد.

١٧-١٢-4-٢ نوار پیچى لایه اول

لایه اول نوار یا نوار زیرین، محافظت اصلی لوله درمقابل خوردگی را بر عهده دارد. نوار پیچی لایه زیرین باید به وسیله نوار سرجوش که مخصوص عایفکاری سرجوش‌ها و اتصالات است و ضخامت لایه پلاستیک آن حداقل 0/2 میلی‌متر وضخامت لایه چسب آن حداقل 0/6 میلی‌متر است انجام شود نوارها باید تا قبل از مصرف در بسته‌بندی‌‌‌های اولیه و در دماى مناسب و دور از تابش آفتاب وباران بر طبق توصیه‌های سازنده آن‌ها نگهداری شوند. در استفاده از نوار و پرایمر باید توجه شود که هر دو ساخت یک سازنده و دارای تاریخ مصرف معتبر باشند در صورتی که نوار پیچی بلافاصله پس از پرایمر زنى انجام نشود، مى‌توان لوله‌‌های پرایمر خورده را برای مدت حداکثر چهار هفته در مکان مناسب نگهدارى تمود به نحوى که خواص پرایمر از بین نرود. در صورت از بین رفتن خواص پرایمر و یا پدیدار شدن آثار زنگ زدگی، لوله‌‌ها باید مجدداً زنگ‌زدائی و تمیز کاری و سپس پرایمر زنی شوند. چنانچه بیش از یک روز از پرایمر زنى لوله‌ها گذشته باشد، قبل از اقدام به نوار پیچی باید سطح پرایمر خورده را با برس زبر کرده و سپس اقدام به پرایمر زنی مجدد نمود.

نوار پیچی در هوای بارانی، مه سنگین، گرد و غبار و در دمای زیر ۵+ درجە سلسیوس مجاز نمی‌باشد. نوار پیچی باید با زاویه ثابت و با کشش یکنواخت انجام شود. میزان کشش نوار باید در حدی باشد که بیش از ۵ درصد از عرض نوار کم نشود. میزان روی هم پیچی نوار برای لایه اول باید برابر با پنجاه درصد عرض نوار باشد، به طوری که هر دور نوار، نصف عرض دور قبلی را بپوشاند.

با اتمام هر حلقه نوار باید نوار حلقه جدید حداقل ١۵ سانتی‌متر روی انتهای نوار قبلی پیچیده شود. براى اطمینان از چسبیدن نوار باید آن را با دست روی نوار قبلی فشرد.

در عبور لوله از نقاطی که سطح آب‌های زیر زمینی بالا است و یا در تقاطع با نهرآب، باید نوار پیچی نوار زیرین در دو لایه با روی هم پیچی پنجاه درصد ۵٠٪ انجام شود. در صورتیکه نوار پیچی لوله‌‌ها در کارکاه انجام شود باید حدود ١٠ سانتی‌متر از سرلوله‌‌ها نوار پیچی نشود تا بس از انجام جوشکاری، همراه با قسمت سرجوش لوله‌ها نوار پیچی شود.

١٧-١٢-4-٣ نوار پیچى لایه دوم

نوار پیچی لایه دوم باید با استفادە از نوار رویی کە ضخامت لایه پلاستیک آن 0/3 میلی‌متر وضخامت لایه چسب آن 0/2 میلی‌متر است انجام شود.

نوار پیچی رویی برای محافظت از نوار زیرین انجام می‌شود. میزان روی هم پیچی نوار رویى باید حداقل ١٠٪ عرض نوار باشد.

در نوار پیچی نوار رویی باید حدود ١٥ سانتى متر از سر لوله‌ها نواربیچى نشود.

١٧-١٢-4-4 نوار پیچى سرجوش‌ها، اتصالات و نقاط تعمیرى

در صورتی که لوله‌‌ها در کار گاه نوارییچی شده و سپس به محل اجرای لوله‌‌کشی حمل شوند، پس از انجام جوشکاری باید قسمت نوار پیچی نشده سر لوله و قسمت سرجوش در محل نوارپیچی شود. برای نوار پیچی سرجوش، ابتدا باید با استفاده از برس برقی یا برس دستی محل جوش و قسمت‌های نوار بیچی نشده سر لوله را از پرایمر و سایر مواد خارجی پاک نمود به نحوی که سطح فلز لوله کاملاً براق شود. در صورت لزوم قطرات ناشی از جوش باید با استفاده از قلم برداشته شود. پرایمر زنی سرجوش باید با استفاده از پرایمر مخصوص نوار سرجوش انجام شود. پرایمر زنی سرجوش باید علاوه برروى قسمتهاى لخت لوله و محل جوش، بر روی حداقل ۵ سانتی‌متر از نواربیچی نوار زیر لوله در دو طرف جوش انجام شود.

پس از خشک شدن پرایمر باید نوار پیچی سرجوش با استفاده از نوار سرجوش و با روى هم بیچی ٥٠٪ بر روی قسمت‌های پرایمر خورده شامل محل جوش، قسمت‌های نواربیچى نشده وحداقل ٥ سانتى متر بر روى نوار زیر لولە‌های طرفین سرجوش انجام شود. سپس باید نوار رو با روى هم بیچى حداقل ١٠٪ بر روى نوارییچى نوار سرجوش انجام شود.

در صورت زخمی شدن نوار، باید قسمت معیوب نوارییچى برداشته شود. سپس محل عیب به اضافه حدود ۵ سانتی‌متر از هر طرف روی نوار پیچی نوار زیر با استفاده از پرایمر مخصوص نوار سرجوش، پرایمر زنى شود و پس از خشک شدن پرایمر، با استفاده از نوار سرجوش نوارپیچى شود. سیس نوارییچى نوار رویى نیز به روشی که برای سرجوش‌ها ذکر گردید، انجام شود.

١٧-١٢-۵-۴ کنترل کیفیت عایقکارى سرد

پس از اتمام نوار پیچی نوار زیر، با استفاده از دستگاه منفذیاب (هالیدی دیتکتور) که مورد تائید دستگاه نظارت قرار گرفته باشد باید از سالم بودن نوار پیچی اطمینان حاصل نمود.

نوار پیچی انجام شده باید از نظر ظاهری یکنواخت بوده و فاقد چین و چروک باشد. برای اطمینان از کیفیت نوار و پرایمر استفاده شده و همچنین اطمینان از کیفیت نوارپیچی باید بر روى نوار زیر به طریق زیر آزمایش چسبندگی انجام داد . ابتدا با چاقو دو شیار موازی به فاصله یک سانتی‌متر از یکدیگر بر روی نوار زیر در جهت عمود بر محور طولى لوله ایجاد کنیم سیس با برش عرضى محل شروع دو شیار را بهم وصل نموده و با نوک چاقو قسمت ابتدای نوار بریده شده را از سطح لوله بلند کرده و با نیروی یکنواخت در جهت عمود بر سطح لوله نوار زیر را از لوله جدا میکنیم. انجام آزمایش چسبندی باید حداقل دو ساعت بعد از نوارپیچی و در دمای بین ١۵ تا ٢۵ درجه سلسیوس باشد.

چسبندگی نوار باید در حدی باشد کە، نوار با نیرویی بیش از 1/5 کیلوگرم نیرو به ازاى هر سانتی‌متر عرض نوار، از سطح لوله جدا شود و لایه چسب نوار به صورت یکنواخت هم بر روى نوار وهم بر روی لوله باقی بماند.

پس از اتمام نواربیچی سرجوش‌ها، شیرها، اتصالات و نقاط تعمیری و قبل از خوابانیدن لوله در کانال، باید کل طول لوله نوارییچى شده مجددا با استفاده از دستگاه منفذیاب (هالیدى دتکتور) بر طبق دستور العمل مندرج در بخش ١٧-١٢-٥-٧ مورد آزمایش قرار گیرد تااز سالم بودن نوار پیچى انجام شده اطمینان حاصل شود.

5-12-17 عایقکاری گرم لوله‌‌ها (عایقکاری با قیر)

١٧-١٢-٥-١ کلیات

این بخش مربوط به عایقکارى گرم لوله‌‌ها شامل استفاده از قیر پایه نفتى، برایمر مخصوص موسوم به پرایمر مصنوعی و نوار‌های پشم شیشه داخلی و قیراندود خارجی می‌باشد.

عایقکاری گرم لوله‌ها با استفاده از قیر مذاب ونوارهاى بشم شیشه داخلى وخارجى وبرایمر مربوطه انجام می‌شود. در تهیه مواد عایقکاری گرم باید قیر و پرایمر از یک سازنده تهیه شود. استفاده از قیر وپرایمر ساخت سازندکان متفاوت مجاز نیست.

تبصره: استفاده از سایر انواع عایق‌‌های گرم از جمله، قیر ذعال سنگی، قیر اصلاح شده، پلی اتیلن سه لایه و اپوکسی پودر در صورت مطابقت با استانداردهاى شرکت ملى گاز ومقررات این مبحث با نظر دستگاه نظارت بلامانع است.

١٧-١٢-٥-٢ شرایط محیط براى عایقکارى گرم

عایقکاری گرم باید در کارگاه و در محل سرپوشیدە انجام شود. در صورتیکه به هر علت عایقکاری گرم در کارگاه‌‌‌های سرپوشیدە امکان‌پذیر نباشد، باید از انجام عایقکاری گرم در هوای بارانی، مە سنگین، گرد و غبار و در دماى کمتراز ۵+ درجه سلسیوس خوددارى شود.

١٧-١٢-۵-٣ اقدامات اولیه قبل از عایقکارى گرم لولەها

اقدامات اولیه قبل از عایق‌کاری گرم لوله‌ها باید بر طبق بند ١٧-١٣-٢ انجام شود.

١٧-١٢-۴-۵ عملیات عایق‌کاری گرم لوله‌ها

پس از اقدامات اولیه عایقکاری گرم، باید پرایمر زنی طبق بند ١٧-١٢-۴-١ انجام شود.

عایقکاری با قیر باید با ماشین‌آلات مخصوصی که به صورت ثابت در کارگاه‌‌‌های سرپوشیده، قیر یاشی و نوار پیچی را به صورت توام انجام میدهد، باشد. ماشین‌آلات عایقکارى گرم عبارتنداز:

- دیگ ذوب قیر که باید مجهز به همزن مکانیکی، دماسنج و در دهانه خروجی مجهز به یک توری سیمی با ابعاد چشمه حداکثر 1/5 میلی‌متر باشد.

- دستگاه نوار پیچی که برای نوارپیچی نوار پشم شیشه داخلی و نوار پشم شیشه قیراندود خارجى بکار میرود.

- دستگاه پرایمر زنی ثابت

انجام عایقکاری گرم باید طبق مشخصات زیر انجام شود:

-قیر را باید بر روی سکو‌های بتنی خرد نمود تا از آلوده شدن آن به خاک و مواد خارجی جلوگیری شود.

- قیر باید طبق دستورالعمل سازنده آن ذوب کردد و انجام عایقکارى گرم در درجه حرارت تعیین شده به وسیله سازنده قیر صورت گیرد.

- نوار‌های پشم شیشه داخلی و نوار پشم شیشه قیر اندود خارجی باید تا قبل از مصرف در بسته بندى‌های اولیه و در دمای مناسب و دور از تابش آفتاب و باران بر طبق توصیه‌‌‌های سازنده آن‌ها نگهداری شوند.

- در صورتی که عایقکاری گرم بلافاصله بعد از پرایمر زنی انجام نشود، میتوان لوله‌‌‌های پرایمر خورده را برای مدت حداکثر چهار هفته در مکان مناسب نگهداری نمود به نحوی که خواص پرایمر از بین نرود. در صورت از بین رفتن خواص پرایمر و یا پدیدار شدن آثار زنگ زدگی، لوله باید مجدداً زنگ‌زدائی و تمیز کاری و پرایمر زنی شود.

- در صورتی که بیش از یک روز از پرایمر زنی لوله‌‌ها گذشته باشد، قبل از اقدام به عایقکاری گرم باید سطح پرایمر خورده لوله را با برس زبر کرده و سپس اقدام به پرایمر زنی مجدد نمود.

- نوار پیچی نوار‌های پشم شیشه داخلی و نوار پشم شیشه قیر اندود خارجی باید با زاویه ثابت و باکشش یکنواخت و مناسب توسط دستگاه قابل تنظیم انجام شود.

- میزان روی هم پیچى نوارهاى پشم شیشه داخلى ونوار بشم شیشه قیر اندود خارجى باید حداقل ده درصد از عرض نوار باشد.

- حداقل ضخامت عایقکاری گرم لوله‌ها باید چهار میلی‌متر باشد.

- در عایقکاری گرم لوله‌ها باید حدود ١٠ سانتی‌متر از سرلوله‌‌ها عایقکاری نشود تا پس از انجام جوشکاری، همراه با سرجوش نوار پیچی شوند.

- پس از اتمام عایق‌کارى به منظور جلوگیرى از تاثیر اشعه ماوراء بنفش خورشید برروى پوشش قیرى لوله باید با استفاده از محلول شیر آهک که با ترکیب زیر تهیه شده باشد لوله‌‌ها را سفید شویی نمود:

- ٣٠ کیلو گرم آهک

- ١٠٠ لیتر آب

- ٢ کیلوگرم روغن برزگ

- ٢ کیلو گرم نمک طعام

پس از اتمام عایقکارى لوله‌ها و قبل از خارج شدن لوله از خط تولید، باید با استفاده از دستگاه منفذیاب (هالیدى دیتکتور) بر طبق دستورالعمل مندرج در بند ١٧-١٢-٥-٧ از سالم بودن عایقکارى انجام شده اطمینان حاصل نمود.

١٧-١٢-٥-5 عایقکارى دوبله

در تقاطع لوله با کانال آب، نهرها، قنات، رودخانه‌ها و یا نقاطى که سطح آب‌های زیرزمینى بالا است و یا در تقاطع با راه آهن، جادە‌ها و خیابان‌‌های اصلى، عایقکاری لولە‌ها باید به صورت دوبله انجام شود. در عایقکاری دوبله لوله‌‌ها نوار پشم شیشه زیری باید در دو لایه پیچیده شود و حداقل ضخامت کل عایق لوله باید شش میلی‌متر باشد.

١٧-١٢-۶-۵ عایقکارى سرجوش‌ها، اتصالات و نقاط تعمیرى

برای عایقکارى سرجوش‌ها، اتصالات و شیرآلات ونقاطى که پوشش آن‌ها آسیب دیده است، پس از انجام جوشکارى باید قسمت عایقکارى نشده سر لوله‌ها و سرجوش‌ها با استفاده از نوار سرجوش با چسب نوع پایه قیری در محل نوارپیچی شوند.

برای نوار پیچی سرجوش‌ها ابتدا باید با استفاده از برس برقى یا برس دستى محل جوش و قسمت‌های عایقکاری نشده سر لوله‌‌ها را از مواد خارجی پاک نمود به نحوی که سطح فلز لوله کاملاً براق شود. در صورت لزوم باید قطرات ناشی از جوش با استفاده از قلم برداشته شود. قبل از عایقکارى سرجوش باید قسمت تمیز شده سر جوش و سطح لوله در طرفین جوش به اضافه حداقل ٥ سانتی‌متر از عایقکارى گرم لوله در هر طرف را به وسیله پرایمر مخصوص نوار سرجوش پایه قیری پرایمر زنی کرد.

پس از خشک شدن پرایمر باید نوار پیچی سرجوش با استفاده از نوار سرجوش و با روی هم یچی ٥٠٪ بر روى قسمت‌های پرایمر خورده شامل محل جوش، قسمت‌های عایقکارى نشده لوله‌‌های طرفین جوش و حداقل ۵ سانتی‌متر بر روى عایقکارى لوله‌‌های طرفین سرجوش، انجام گیرد. سپس لایه دوم نوار نیز به روشی که برای سرجوش‌ها ذکر گردید انجام شود.

در صورت زخمی شدن عایقکاری لوله، باید قسمت معیوب عایق لوله در محل عیب به صورت دور تادور برداشته شده و محل تمیزکاری شود. محل باز شده به اضافه حدود 5 سانتى متر از دو طرف عایق لوله پرایمر زنی شده و با استفاده از نوار سرجوش با چسب نوع پایه قیری نوارپیچی شود. سپس لایه دوم نوار نیز به روشی که برای سرجوش‌ها ذکر شد، انجام شود.

پس از اتمام نوار یچی سرجوش‌ها، اتصالات و نقاط تعمیری و قبل از خوابانیدن لوله در کانال، باید با استفاده از دستگاه منغذیاب (هالیدی دتکتور) بر طبق دستورالعمل مندرج در بخش ٧-٥-١٣-١٧ از سالم بودن عایقکاری انجام شده اطمینان حاصل نمود.

پس از اتمام عایقکاری سرجوش‌ها، شیرها، اتصالات و نقاط تعمیری و قبل از خوابانیدن لوله در کانال، باید کل طول لوله عایقکاری شده مجدداً با استفاده از دستگاه منفذیاب بر طبق دستورالعمل مندرج در بخش ١٧-١٣-7-5 مورد آزمایش قرار گیرد تا از سالم بودن نوار پیچی انجام شده اطمینان حاصل شود.

تبصره: در انجام عملیات تعمیر پوشش حداکثر سطح تعمیر شده نباید از ده درصد سطح لوله بیشتر شود.

در صورت تجاوز از مقدار مذکور، پوشش آن لوله قابل قبول نیست و باید مجدداً پوشش کردد.

١٧-١٢-۵-٧ آزمایش و کنترل کیفیت عایقکاری گرم

آزمایش و کنترل کیفیت عایق‌کاری گرم باید بر اساس مقررات این بند به شرح زیر صورت گیرد.

١- بازرسی ظاهری - عایقکاری باید از نظر ظاهری یکنواخت بوده و فاقد چین و چروک باشد.

٢-آزمایش منفذیابی - پس از اتمام عایقکاری گرم، باید با استفاده از دستگاه منفذیاب بر طبق دستور العمل ذیل از سالم بودن عایقکارى لوله‌‌‌های پوشش شده به صورت صد در صد اطمینان حاصل نمود.

در صورتی که عایقکاری لولە‌ها به روش نوارپیچی انجام شده باشد، کلیه قسمت‌های لوله پس از نواربیچی لایه زیرین و قبل از نوارپیچی لایه روئی باید به وسیله دستگاه منفذیاب که مورد تایید دستگاه نظارت قرار گرفته باشد مورد آزمایش منفذیابی قرار گیرد. سرعت دستگاه بر روی لوله نباید بیش از 0/3 متر بر ثانیه باشد. جهت جلوگیری از آسیب دیدن پوشش لوله باید مراقبت نمود تا الکترود دستگاه بر روی هیچ یک از قسمت‌های لوله توقف ننماید. تمام مراحل آزمایش با دستگاه منفذیاب پوشش باید در حضور دستگاه نظارت انجام کردد. به منظور تعیین میزان ولتاژ واقعى مورد نیاز جهت آزمایش با دستگاه منفذیاب، لازم است بر روی قسمتی از لوله که به وسیله نوار زیر و با روی هم پیچی پنجاه درصد نواربیچی شده است، با نوک سوزن سوراخی در آن ایجاد کرد به طوری که نوک سوزن پس از عبور از لایه‌‌های نوار به سطح لوله برسد. پس از ایجاد سوراخ و پس از حرکت دادن روی نقطه سوراخ شده باید به تدریج ولتاژ دستگاه را افزایش داد تا حدی که جرقه بین الکترود و لوله در نقطه سوراخ شده ایجاد کردد. برای اطمینان از تنظیم دستگاه این آزمایش باید هر چهار ساعت یکبار انجام شود.

روش انجام آزمایش منفذیابی و تنظیم دستگاه منفذیاب پوشش لوله‌‌های عایقکارى شده با قیر دقیقاً مشابه با مورد ذکر شده برای لوله‌‌های نوارپیچی شده می‌باشد.

٣- آزمایش چسبندگی - براى اطمینان از کیفیت قیر و پرایمر استفاده شده و همچنین اطمینان از کیفیت عایقکاری، باید به طریق زیر آزمایش چسبندگی در دماى بین ١٥ الى ٢٥ درجه سلسیوس انجام گردد:

ابتدا باید با چاقو دو شیار موازی به فاصله حدود سه سانتی‌متر از یکدیگر بر روی نوار عایق لوله و در جهت عمود بر محور طولی لوله ایجاد کرد. سپس با برش عرضی، محل شروع دو شیار را به هم وصل و نوک چاقو را زیر قسمت ابتدای محل بریده شده قرار داده و پوشش قیری را از سطح لوله بلند کرده و با نیروی یکنواخت در جهت عمود بر سطح لوله پوشش قیری را از لوله جدا کرد. چسبندگی پوشش در صورتی مطلوب خواهد بود که پوشش به آسانی از سطح لوله جدا نشود و قیر به سطح لوله چسبیده و به صورت نقطه به نقطه از سطح لوله کنده شود.