1-3-17 کلیات

ساختمان‌ها در ابعاد و اشکال گوناگون بنا شده و به عنوان محلى براى سکونت، انجام فعالیت‌های اقتصادی، ارائه خدمات عمومی یا تلفیقی از آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنا بر تجربیات چند دهه گذشته در نحوه استفاده از گاز در ساختمان‌ها، بر حسب نوع بهره‌‌برداری، جمعیت کاربران و شرایط فیزیکی برای هر گروه از ساختمان‌ها باید تمهیدات ایمنى ویژه‌‌ای به منظور کنترل حوادث و اتفاقات پیش‌بینی شود. طراحی، اجرا، کنترل کیفیت اجرای لوله‌‌کشی گاز، بهره‌‌برداری دستگاه‌های گازسوز و تجهیزات ایمنى سیستم لوله‌کشى گاز تمامى ساختمان‌ها باید براساس الزامات این مبحث باشد. بر این اساس، ساختمان‌ها در این مبحث به سه گروه اصلى مسکونى، عمومى و خاص و یک گروه فرعى با عنوان ساختمان‌های تلفیقى، تقسیم شده‌اند.

2-3-17 ساختمان مسکونی

ساختمانی که در آن شخص یا خانواده‌ای سکونت کند و به منظور خوابیدن از آن استفاده شود و به طور کلی به بنای مجزای مستقل، استوار، مسقف و محصوری که در قطعه زمینی به‌صورت ثابت در تراز زیر یا بالای سطح ساخته شده و دارای درب مستقل به گذرگاه است و به وسیله دیوارهای مستقل یا مشترک از بناهاى همجوار جدا شده وبراى فعالیت مسکونى مورد استفاده قرار مى‌گیرد، ساختمان مسکونى گفته می‌شود. این ساختمان شامل حداقل یک واحد مسکونى است.

١٧-٣-٢-١ ساختمان یک واحدى مسکونى

ساختمان مسکونی که دارای یک واحد مسکونی بوده و به‌ طور معمول در یک یا دو یا سه طبقه ساخته شده و مورد استفاده قرار می‌گیرند. ساختمان‌های یک واحدی که می‌تواند داراى حیاط اختصاصى باشد نیز در ردیف ساختمان‌های یک واحد مسکونی قرار می‌گیرند.

١٧-٣-٢-٢ ساختمان آپارتمانى مسکونى^[1]

ساختمان آپارتمانی است که بیش از یک واحد مسکونی داشته باشد و به شرح زیر گروه‌ بندى می‌شوند:

١٧-٣-٢-٢-١ ساختمان آپارتمانی مسکونی با تعداد واحد کم، از ٢ تا ١٠ واحد آپارتمانى مسکونى.

١٧-٣-٢-٢-٢ ساختمان آپارتمانی مسکونی با تعداد واحد متوسط، از ١١ تا ٣٠ واحد آپارتمانى مسکونی

١٧-٣-٢-٢-٣ ساختمان آپارتمانی مسکونی با تعداد واحد زیاد، از ٣١ واحد آپارتمانى مسکونى و بیش از آن.^[2]

3-3-17 ساختمان عمومى

ساختمانی است که در آن فعالیت‌های اقتصادی انجام می‌شود و یا خدمات عمومی ارایه می‌گردد و مورد مراجعه و استفاده عمومی افراد قرار می‌گیرد. این گروه از ساختمان‌ها، از یک واحد تجارى تا مجتمعى با ساختمان‌های متعدد و داراى فعالیت‌های متنوع را شامل مى‌شود.

١٧-٣-٣-١ ساختمان آپارتمانى عمومى

ساختمان آپارتمانی است که داراى بیش ازیک واحد آپارتمانى براى انجام فعالیت‌های متنوع اقتصادى مستقل یا وابسته به یکدیگر، مورد بهره‌‌برداری قرار مى‌گیرد. ساختمان‌های آپارتمانی عمومی به شرح زیر گروە‌بندی می‌شوند.

١٧-٣-٣-١-١ ساختمان‌های آپارتمانى عمومى با تعداد واحد کم، از ٢ تا ١٠ واحد آپارتمانى عمومى.

١٧-٣-٣-١-٢ ساختمان‌های آپارتملی عمومی با تعداد واحد متوسط، از ١١ تا ٣٠ واحد آپارتمانى عمومى.

١٧-٣-٣-١-٣ ساختمان‌های آپارتمانی عمومی با تعداد واحد زیاد، از ٣١ واحد آپارتمانى عمومى و بیش از آن.

١٧-٣-٣-٢ ساختمان عمومى براساس نوع فعالیت

در این بخش، تقسیم‌‌بندی انواع ساختمان‌های عمومی که برای فعالیت‌های مختلف مورد بهره‌‌برداری قرار می‌گیرند، مشخص شده است:

١٧-٣-٣-٢-١ ساختمان‌های محل تجمعى

هر ساختمان یا بخشی از آن که محل تجمع عدهای از مردم به‌ منظورهایی مانند برگزارى مراسم مذهبى، تفریحی، ورزشی، سرگرمی یا انتظار استفاده شود، جزو فعالیت تجمعی قرار می‌گیرد. مساجد، سینماها، سالن‌های تئاتر، سالن‌های سخنرانی، مراکز همایش، تالارهای اجرای موسیقى، نمایشگاه‌هاى آثار هنرى، رستوران‌ها، سالن‌های ورزشی، اماکن تفریحی، پایانه‌‌های مسافری و حمل و نقل زمینی، هوایی و دریایى از جمله این ساختمان‌ها می‌باشند.

١٧-٣-٣-٢-٢ ساختمان‌های آموزشى وفرهنکى

ساختمان‌هایی هستند که دربر گیرنده اتاق‌های متعدد یا انواع دیگر فضاهای داخلی که در هر یک عده‌ای بە منظور فراگیری علوم و فنون و مطالعه گرد هم می‌آیند. مدارس، هنرستان‌ها، دانشگاه‌‌ها، مراکز آموزشى اختصاصی وزارتخانه‌‌ها و مؤسسات از جمله این ساختمان‌ها می‌باشند.

١٧-٣-٣-٢-٣ ساختمان‌های پذیرایى و اقامت موقت

ساختمان‌‌هایی هستند که به‌صورت مجموعه‌ای از اتاق‌ها یا آپارتمان‌های محل اقامت موقت افراد مى‌باشند و به‌ طور عمومی فاقد امکانات آشپزی در هر واحد اقامتی می‌باشند در برخی موارد، واحد اقامتی به‌صورت یک واحد آپارتمانی کوچک با امکانات آشپزى است. هتل‌ها، مسافرخانه‌ها، زائرسراها، مهمانسراهاى عمومی یا اختصاصی، خوابگاه‌های دانشجویی و متل‌های بین شهرى از جمله این ساختمان‌ها می‌باشند.

١٧-٣-٣-٢-٢ ساختمان‌های حرفه‌اى/ ادارى

ساختمان‌هایی که از مجموعه‌ای از دفاتر کار تشکیل شده و بەمنظور انجام خدمات اداری مورد بهرە‌برداری قرار می‌گیرند. وزارتخانه‌ها، مؤسسات اداری دولتی و خصوصی و بانک‌ها از جمله این ساختمان‌ها می‌باشند.

١٧-٣-٣-٢-٥ ساختمان‌های کسبى و تجارى

ساختمان‌هایی هستند که به عنوان مراکز خرید و فروش، نمایش کالا یا انجام خدمات مختلف مورد بهره‌‌برداری قرار گرفته و از مجموعه‌‌هایی وابسته به صنوف مختلف حدماتی یا تجاری تشکیل می‌شوند. در برخی موارد رستوران، امکانات تفریحى، مرکز آموزش ومراقبت از اطفال نیز در آن‌ها وجود دارد. مراکز خرید بزرگ، پاساژها وبازارچه‌ها از جمله این ساختمان‌ها مى‌باشند.

١٧-٣-٣-٢-۶ ساختمان‌های درمانى ومراقبتى

ساختمان‌‌هایی هستند که براى معالجه، استراحت یا مراقبت از افراد اعم از عادى یا بیماران خاص و کسانی‌کە بە دلیل شرایط جسمی یا روانی قادر به مراقبت از خود نیستند، مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند. درمانگاه‌‌ها، مهدکودک‌ها، شیرخوارگاه‌‌ها و خانه‌‌های سالمندان از جمله این ساختمان‌ها می‌باشند.

١٧-٣-٣-٢-٧ ساختمان‌های انبارى

هر بنا یا بخشى که براى انبار کردن استفاده شود، به شرطى که جزو فعالیت‌های مخاطره‌آمیز (موضوع مبحث چهارم) نباشد، جزو فعالیت‌های انباری قرار می‌گیرد.

تبصره: ساختمان‌های موقت بر اساس نوع فعالیتی که مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند، جزو یکی از گروە‌های ساختمان‌های مسکونى یا عمومى محسوب مى‌شوند و حسب مورد رعایت کلیه الزامات مربوط به گروە ساختمانی مربوطه در این گونه ساختمان‌ها الزامى است. اتاق‌های مربوط به کارگاه‌‌های موقت ساختمانی، اتاق‌های موقت کارگری و کانکس‌هایی که به‌صورت ثابت در یک محل نصب مى‌شوند، از اینگونه ساختمان‌ها هستند.

4-3-17 ساختمان‌های خاص

ساختمان‌های مشمول ضوابط این بخش، ساختمان‌هایی هستند که:

الف- قابل استفاده بودن آن‌ها پس از وقوع زلزله یا سایر حوادث پیش‌بینى نشده به منظور خدمت‌رسانى به مردم اهمیت خاص دارد و وقفه در بهره‌‌برداری از آن‌ها موجب افزایش تلفات و یا خسارات می‌شود.

مانند: بیمارستان‌ها، مراکز آتشنشانی، مراکز و تأسیسات آبرسانی، تأسیسات برق رسانى، مراکز کمک‌رسانى و به‌ طور کلی، تمام ساختمان‌‌هایی که استفاده از آن‌ها در نجات و امداد مؤثر مى‌باشد.

ب- تخریب آن‌ها موجب انتشار گسترده مواد سمی و مضر در کوتاه‌ مدت و درازمدت براى محیط زیست می‌شوند.

پ- تخریب آن‌ها سبب از دست رفتن ثروت ملی می‌گردد؛ مانند: موزه‌‌ها، کتابخانه‌‌ها و به‌ طور کلی مراکزى که در آن‌ها اسناد و مدارک ملی یا آثار پر ارزش نگهدارى می‌شود.

ت- تخریب آن‌ها موجب آلودگی محیط زیست یا آتش‌سوزى وسیع می‌شود.

ث- به منظور مدیریت بحران برای مواقع اضطراری، مانند زلزله، سیل و … احداث شده است.

5-3-17 ساختمان‌های تلفیقى^[3]

ساختمان‌هایی هستند که بخشی از آن‌ها برای سکونت و بخش دیگر براى انجام فعالیت‌های اقتصادى و خدماتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بە عبارتی، ساختمان‌هایی هستند که بخشى از آن‌ها مسکونى و بخشی دیگر عمومی می‌باشند.

تبصرە ١: در ساختمان‌های تلفیقی، سیستم لوله‌‌کشی گاز باید بر اساس الزامات اختصاصى هر بخش از ساختمان اجرا شود؛ به این صورت که در بخش مسکونی باید الزامات گاز رسانی ساختمان‌های مسکونی و در بخش عمومی الزامات گازرسانی ساختمان‌های عمومی رعایت شود.

تبصره ٢: کانکس‌های موقت و غیر ثابت، مشمول طرح گازرسانی نمی‌شوند و باید از سایر وسایل گرما ساز غیرگازسوز استفاده کنند.

پاورقی:

[1] به اینگونه ساختمان‌ها مجتمع آپارتمانی مسکونی نیز گفته می‌شود.

[2] در شهرک‌های مسکونی که ساختمان‌های مختلفی در آن بنا شده‌اند، هر ساختمان به صورت مستقل و بر اساس مشخصات اختصاصی همان ساختمان از نظر تعداد واحد و نوع فعالیت گروه‌بندی می‌شود.

توضیح: در مقررات شرکت ملی گاز ایران، ساختمان‌های آپارتمانی مسکونی و عمومی با تعداد حداکثر سی واحد آپارتمانی به عنوان مشترک جزء و بیش از سی واحد آپارتمانی با کنتور مشترک به عنوان مشترک عمده محسوب می‌شوند.

[3] ساختمان‌هایی دارای حداقل یک واحد مسکونی و یک واحد تجاری تا مجتمع‌هایی متشکل از تعداد معدودی واحد مسکونی و عمومی از این گونه ساختمان‌ها می‌باشند. (کوچک‌ترین مورد این نوع ساختمان از یک باب مغازه و یک واحد مسکونی تشکیل می‌شود.)